Faktikisht ka me shume fjale qe historikish i eshte ndryshu kuptimi ne shqip.
Per shembull, e gjelbert eshte fjale kognate me fjalen per ngjyren e verdhe ne gjuhet e tjera Indo-Evropiane (p.sh. gelb ne gjermanisht), fjala moter eshte kognate me fjalen per nene ne gjuhet e tjera Indo-Evropiane (p.sh. mutter ne gjermanisht, mother ne Anglisht)
Nuk dihet se pse fjaleve iu eshte ndryshuar keshtu kuptimi, por nuk eshte dicka e jashtezakonshme sepse gjuhet evulojne
Per te gjelberten nuk kam ide. Sa i perket Motres, kuptimi thuhet se ka bdryshu per aspekte kulturore. Dihet qe motra ka rendesi te madhe ne kulturen tone. Nuk po e zgjas me shume, por je nje shembull pak banal. Mehskujt me shume preken me ua shajt motren se sa nenen. Kete shembull e kora per te demonstru rendesine e motres ne nderin familjar.
Perndryshe, spekulohet se ky ndryshim ne kuptim vjen sepse motra shpesh ne familje shqiptare (po flasim historikisht ketu) merr rrolin e nenes. Dmth kryen shume obligime rreth kujdesit familjar sikurse nena. Ky rrol eshte rrite edhe me teper ne raste kur nena vdes dhe motra e madhe definitivisht luan rolin e nenes per femijet e tjere, se paku dersa prindi rimartohet. Pa dyshim, ka raste kur ky rrol vazdhon edhe pas marteses se babes.
E verdhe perdoret vetem per fruta te papjekura.. jane ende te verdha (gjelberta).
Nuk di ku e kane marre kete verdhe per te sariten shqiptaret e Shqipnise qe na e kane fut ne standard.
>> Me kalimin e kohes do zhduken keto fjal huazuse
E gjelbert (galbinus) edhe e verdh (virdis) jan huazime nga latinishtja🤓
Fjala shqipe per ngjyren e gjelbert eshte e blertë.
Une mendoj e verdh eshte 💚, ne kete menyre permendet edhe ne kenget e Kreshnikve qe jan shume te vjetra "lugjet e verdha"... Kam pa shume video krahasohen ngjyrat edhe shume Shqiptar kan kritikuar perdorimin e fjales "e verdh" per 💚. Por sdo ta ndryshoj kur perdorimin e fjales sepse mendoj qe eshte fjala e duhur.
Ket bised e kam pas dje me shoqen, na nga istogu / peja i thojn verdh per 💚 edhe gjelbert per 💛, ajo nga prishtina i thot verdh per 💛 edhe gjelbert per 💚.
Nuk e di pse i thojn ama me origjine prej latinishtes fjala e verdh (Viridus- Latinisht, ose Spanjisht-Verde shum e ngjashme me neve) I bjen e Gjelbert, po na shumica i thojm e per ngjyren Yellow e Verdhe.
Your post has been removed because you need at least 10 karma to post.
*I am a bot, and this action was performed automatically. Please [contact the moderators of this subreddit](/message/compose/?to=/r/kosovo) if you have any questions or concerns.*
E verdh vjen nga latinishtja Verde dhe dmth Jeshile ose e gjelbert. Ne jug te Shqiperis perdoret per yellow se di pse. Ne Kosov kam degjuar qe perdoret ne kuptimin origjinal. Kurse per Gjelbert mbaj mend ne klas te pare na impononin perdorimin e fjales e gjelbert dhe zhdukjen e fjales jeshile, mbase jeshile do jet huazim se di me siguri.
Artist/Arkitekt këtu!
Kjo dilemë qëndron qysh prej kohërave romake, Roma antike e ka titulluar të Gjelbërtën me emrin Verdue, në kohën kur pushtohet Iliria disa nga Ilirët që asimilohen fillojnë ti thonë të Gjelbërtës Verdhë nga Verdue, për këtë arsyeje sot e kemi këtë habi, njerëzit që të Gjerbërtës i thonë e Verdhë, mund ti konsiderosh si ata që iu nënshtruan Romës, është interesante se si i ka mbijetuar ende kohës kjo dukuri!
Mirpo e Verdhë është emri standard në Gjuhën Shqipe, e poashtu edhe emërtimi i vjetër Ilir e para Ilir është po i njejtë, origjinën e ka tek fjala Ferth/Ferdhë/Verdh/Verdhë, fjalë që përdorej për ta përshkruar lëngun e fshikëzës së tëmthit kur i prenin kafshët për ti ngrënë-(zakonisht ky lëng kur i nënshtrohet oksidimit nga ajri dhe prania e oksigjenit bëhet i verdhë).
Kurse e Gjelbra, supozohet se e ka origjinën tek fjala- Gjalla-(kryesisht bimët kur janë në lulëzim, janë të gjelbra dhe të gjalla, nga fjala gjalla kemi modifikime deri tek gjelbra).
Ke të drejtë të gabosh i nderuar!
E gjitha më sipër është e saktë, verdhë dhe gjelbër është indoeuropiane me origjinë, teknikisht i përkasin shqipes, gjuhë para-romake, në krijimin e romës gjuha shqipe-(Ilirishtja), kishte ndikim mbi atë romqke më shumë sesa ajo anasjelltase!
Në disa krahina në Kosovë, zakonisht në pjesën e fshatërave në pjesën qëndrore të rrafshit të Dukagjinit ndodhë kjo dukuri!
Nuk është për tu quditur nëse e studion thellë historinë e Dardanisë në përgjithësi, ne jemi gjithsesi një popull i njejtë në të dy shtetet, mirpo Dardanët/Kosova, gjithmonë ka qenë e ndarë në drejtimin udhëheqës e poashtu e ka një traditë tejet të vjetër në mënyrën se si shoqëria punon, p.sh shoqëria Dardane/Kosova gjithmonë e ka dënuar pushtuesin apo asimiluesin me nënçmim, njëra nga këto raste është mbaresa në mbiemrat shqiptarë-(olli), kjo iu vu familjeve të cilat spiunonin dhe trathtonin popullin dhe qështjen kombëtare me Otomanët-(siq kemi rastin tek mbiemrat Begolli, Bërlajolli, Drançolli, Rizvanolli, etj), pra kjo mbaresë në mbiemra e asoconte familjen gjegjëse me
Krahinën e Anadollit në Anatoli-(Turqi), ku kinse kjo familje për ndihmën që e bënte për Otomanët e merrete këtë mbaresë në mbiemër për tu bërë Poturk-(turqizuar), e njejta vlenë edhe tek kjo me ngjyrat, ka mbijetuar si nënqmim për ti dalluar trathtarët Dardan që u asimiluan ndaj Romës.
Ke përplot raste tjera në Shqiptari-(Kosovë e Shqipëri, e mëtejë kudo që ka e kishte shqiptarë e flitet e flitej shqip), që janë të njejta me këto sipër, njëra ndër to është arkitektura e xhamive shqiptare, si kryengritje ndaj islamit shqiptarët i ndërtonin xhamitë jo në stilin Islamik të shkollës turke, por në stilin shqiptarë ku ishin si kopje e Kullave Dardane-(sot të njohura si Kullat Dukagjinase), sot Kosova është e mbushur me to, qendra e kësajë kryengritjeje ishte Siparinti-(qyteti i Pejës sot), ku ka ende përplotë shembuj të këtyre xhamive të ndërtuara si kulla për ta përbuzur dhunën e shpërndarjes së islamit-(e cila ishte ironike, sepse stili islamik turk e kopjon Aja Sofinë, e cila para se të ishte një ndërtesë fetare Ortodokse/Islamike ishte pallati i ndërtuar nga Konstandini i Madh, perandor Ilir i Romës i lindur në familjet mbretërore aristokrate Dardane/Ilire, pra turqit e bazuan stilin e tyre islamik në një pallat ilir)!
Jemi popull tejet interesant dhe madhështorë, fatkeqsisht këto janë njohuri tejet të fshehura dhe nuk mësohen në shkolla!
[удалено]
Po amo pse t gjelbertes i thojn e verdh nt kunderten hahahhaha
Faktikisht ka me shume fjale qe historikish i eshte ndryshu kuptimi ne shqip. Per shembull, e gjelbert eshte fjale kognate me fjalen per ngjyren e verdhe ne gjuhet e tjera Indo-Evropiane (p.sh. gelb ne gjermanisht), fjala moter eshte kognate me fjalen per nene ne gjuhet e tjera Indo-Evropiane (p.sh. mutter ne gjermanisht, mother ne Anglisht) Nuk dihet se pse fjaleve iu eshte ndryshuar keshtu kuptimi, por nuk eshte dicka e jashtezakonshme sepse gjuhet evulojne
Per te gjelberten nuk kam ide. Sa i perket Motres, kuptimi thuhet se ka bdryshu per aspekte kulturore. Dihet qe motra ka rendesi te madhe ne kulturen tone. Nuk po e zgjas me shume, por je nje shembull pak banal. Mehskujt me shume preken me ua shajt motren se sa nenen. Kete shembull e kora per te demonstru rendesine e motres ne nderin familjar. Perndryshe, spekulohet se ky ndryshim ne kuptim vjen sepse motra shpesh ne familje shqiptare (po flasim historikisht ketu) merr rrolin e nenes. Dmth kryen shume obligime rreth kujdesit familjar sikurse nena. Ky rrol eshte rrite edhe me teper ne raste kur nena vdes dhe motra e madhe definitivisht luan rolin e nenes per femijet e tjere, se paku dersa prindi rimartohet. Pa dyshim, ka raste kur ky rrol vazdhon edhe pas marteses se babes.
Edhe fjala ‘khala’ ne arabisht eshte tezja, por ne turqisht/shqip eshte kthy ne ‘halla’ - motra e babait.
Por ne kengete vjetra per te gjelberten 💚 perdoret fjala "e verdh"
Gelb nuk ka lidhje me të Gjelbrën, sepse në Gjermanisht Gelb është e Verdha, ndërsa Grünn është e Gjelbërta!
A e ke lexu komentin? Ka fjale ne shqip qe jane kognate, mirepo u eshte ndryshu kuptimi. Nuk jane vetem keto dy fjale, ka ende.
Jo plotësisht, tani që e lexova e kuptova, kërkoi falje!
Ndoshta ka lidhje me me naj gjuhe gjermanike
E verdhe perdoret vetem per fruta te papjekura.. jane ende te verdha (gjelberta). Nuk di ku e kane marre kete verdhe per te sariten shqiptaret e Shqipnise qe na e kane fut ne standard.
>> Me kalimin e kohes do zhduken keto fjal huazuse E gjelbert (galbinus) edhe e verdh (virdis) jan huazime nga latinishtja🤓 Fjala shqipe per ngjyren e gjelbert eshte e blertë.
Sari osht serbisht jo turqisht
Shum shtir e kom me thanë fjalen verdhë e mos me menu 💚!😆
Une mendoj e verdh eshte 💚, ne kete menyre permendet edhe ne kenget e Kreshnikve qe jan shume te vjetra "lugjet e verdha"... Kam pa shume video krahasohen ngjyrat edhe shume Shqiptar kan kritikuar perdorimin e fjales "e verdh" per 💚. Por sdo ta ndryshoj kur perdorimin e fjales sepse mendoj qe eshte fjala e duhur.
E qysh i thu pra 💛?
Sarit i thojm
Ket bised e kam pas dje me shoqen, na nga istogu / peja i thojn verdh per 💚 edhe gjelbert per 💛, ajo nga prishtina i thot verdh per 💛 edhe gjelbert per 💚.
Nuk e di pse i thojn ama me origjine prej latinishtes fjala e verdh (Viridus- Latinisht, ose Spanjisht-Verde shum e ngjashme me neve) I bjen e Gjelbert, po na shumica i thojm e per ngjyren Yellow e Verdhe.
Ne Istog e Peje i thojn per t'gjelberten e verdh
Jo shumica. Askush ne Kosove. Vetem na e kane fut ne standarde. Kane gabua ta qe kane standardizu gjuhen.
e gjelbert - ne latinisht viridis ne spanjisht verde .. ndoshta edhe ne shqip e ka pas dikur kuptimin e njejt
Jeshile , kuqe
E gjelbert Virdis - Latinisht Verde - Italisht Verde - Spanjisht Verte - Frengjisht
[удалено]
Your post has been removed because you need at least 10 karma to post. *I am a bot, and this action was performed automatically. Please [contact the moderators of this subreddit](/message/compose/?to=/r/kosovo) if you have any questions or concerns.*
E verdh vjen nga latinishtja Verde dhe dmth Jeshile ose e gjelbert. Ne jug te Shqiperis perdoret per yellow se di pse. Ne Kosov kam degjuar qe perdoret ne kuptimin origjinal. Kurse per Gjelbert mbaj mend ne klas te pare na impononin perdorimin e fjales e gjelbert dhe zhdukjen e fjales jeshile, mbase jeshile do jet huazim se di me siguri.
Artist/Arkitekt këtu! Kjo dilemë qëndron qysh prej kohërave romake, Roma antike e ka titulluar të Gjelbërtën me emrin Verdue, në kohën kur pushtohet Iliria disa nga Ilirët që asimilohen fillojnë ti thonë të Gjelbërtës Verdhë nga Verdue, për këtë arsyeje sot e kemi këtë habi, njerëzit që të Gjerbërtës i thonë e Verdhë, mund ti konsiderosh si ata që iu nënshtruan Romës, është interesante se si i ka mbijetuar ende kohës kjo dukuri! Mirpo e Verdhë është emri standard në Gjuhën Shqipe, e poashtu edhe emërtimi i vjetër Ilir e para Ilir është po i njejtë, origjinën e ka tek fjala Ferth/Ferdhë/Verdh/Verdhë, fjalë që përdorej për ta përshkruar lëngun e fshikëzës së tëmthit kur i prenin kafshët për ti ngrënë-(zakonisht ky lëng kur i nënshtrohet oksidimit nga ajri dhe prania e oksigjenit bëhet i verdhë). Kurse e Gjelbra, supozohet se e ka origjinën tek fjala- Gjalla-(kryesisht bimët kur janë në lulëzim, janë të gjelbra dhe të gjalla, nga fjala gjalla kemi modifikime deri tek gjelbra).
??? Gabim. Të dyja janë huazime nga gjuha latine. E gjelbërta nga "galbinus", e verdha nga "viridis".
Ke të drejtë të gabosh i nderuar! E gjitha më sipër është e saktë, verdhë dhe gjelbër është indoeuropiane me origjinë, teknikisht i përkasin shqipes, gjuhë para-romake, në krijimin e romës gjuha shqipe-(Ilirishtja), kishte ndikim mbi atë romqke më shumë sesa ajo anasjelltase!
ok!! ke ndonjë burim?
Shpjegim shume interesant. Une hera e pare qe degjoj qe ne shqip i thuhet te gjelbres e verdhe. Eshte vetem ne Kosove apo dhe ne Shqiperi kjo?
Në disa krahina në Kosovë, zakonisht në pjesën e fshatërave në pjesën qëndrore të rrafshit të Dukagjinit ndodhë kjo dukuri! Nuk është për tu quditur nëse e studion thellë historinë e Dardanisë në përgjithësi, ne jemi gjithsesi një popull i njejtë në të dy shtetet, mirpo Dardanët/Kosova, gjithmonë ka qenë e ndarë në drejtimin udhëheqës e poashtu e ka një traditë tejet të vjetër në mënyrën se si shoqëria punon, p.sh shoqëria Dardane/Kosova gjithmonë e ka dënuar pushtuesin apo asimiluesin me nënçmim, njëra nga këto raste është mbaresa në mbiemrat shqiptarë-(olli), kjo iu vu familjeve të cilat spiunonin dhe trathtonin popullin dhe qështjen kombëtare me Otomanët-(siq kemi rastin tek mbiemrat Begolli, Bërlajolli, Drançolli, Rizvanolli, etj), pra kjo mbaresë në mbiemra e asoconte familjen gjegjëse me Krahinën e Anadollit në Anatoli-(Turqi), ku kinse kjo familje për ndihmën që e bënte për Otomanët e merrete këtë mbaresë në mbiemër për tu bërë Poturk-(turqizuar), e njejta vlenë edhe tek kjo me ngjyrat, ka mbijetuar si nënqmim për ti dalluar trathtarët Dardan që u asimiluan ndaj Romës. Ke përplot raste tjera në Shqiptari-(Kosovë e Shqipëri, e mëtejë kudo që ka e kishte shqiptarë e flitet e flitej shqip), që janë të njejta me këto sipër, njëra ndër to është arkitektura e xhamive shqiptare, si kryengritje ndaj islamit shqiptarët i ndërtonin xhamitë jo në stilin Islamik të shkollës turke, por në stilin shqiptarë ku ishin si kopje e Kullave Dardane-(sot të njohura si Kullat Dukagjinase), sot Kosova është e mbushur me to, qendra e kësajë kryengritjeje ishte Siparinti-(qyteti i Pejës sot), ku ka ende përplotë shembuj të këtyre xhamive të ndërtuara si kulla për ta përbuzur dhunën e shpërndarjes së islamit-(e cila ishte ironike, sepse stili islamik turk e kopjon Aja Sofinë, e cila para se të ishte një ndërtesë fetare Ortodokse/Islamike ishte pallati i ndërtuar nga Konstandini i Madh, perandor Ilir i Romës i lindur në familjet mbretërore aristokrate Dardane/Ilire, pra turqit e bazuan stilin e tyre islamik në një pallat ilir)! Jemi popull tejet interesant dhe madhështorë, fatkeqsisht këto janë njohuri tejet të fshehura dhe nuk mësohen në shkolla!
veq kqyri thu ti jon budall, dikur msohen